ภาวะขาดน้ำในผู้สูงอายุ อันตรายที่ไม่ควรมองข้าม
การดูแลด้านโภชนาการให้ครบถ้วนเป็นเรื่องสำคัญสำหรับผู้สูงอายุ โดยส่วนใหญ่แล้วผู้คนมักให้ความสำคัญกับการรับประทานอาหาร โดยมองข้ามการดื่มน้ำที่มีความสำคัญไม่แพ้กัน การดื่มน้ำให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายในแต่ละวันถือเป็นเรื่องที่มีความสำคัญอย่างมาก เนื่องจากจะช่วยให้ระบบต่างๆ ในร่างกายทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังช่วยป้องกันการเกิดภาวะขาดน้ำ (Dehydration) ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้สูงอายุ บทความนี้จะให้ความรู้ที่เป็นประโยชน์และช่วยแนะนำแนวทางเพื่อให้ผู้สูงอายุและผู้ดูแลเห็นความสำคัญของการดื่มน้ำให้มากขึ้น
ภาวะขาดน้ำ (DEHYDRATION) คืออะไร
ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) คือภาวะที่ร่างกายสูญเสียน้ำในปริมาณมากกว่าที่ได้รับทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น ผู้ที่มีอาการนี้จะรู้สึกปากแห้ง คอแห้ง วิงเวียนศีรษะ และมีอาการเหนื่อยล้า ภาวะขาดน้ำสามารถพบได้ในบุคคลทุกวัยโดนเฉพาะเด็กทารก เด็กเล็ก และผู้สูงอายุ หากผู้ป่วยไม่ได้รับการชดเชยน้ำ อาจเกิดอาการรุนแรงที่ส่งผลกระทบให้ระบบต่างๆ ของร่างกายทำงานผิดปกติได้
สาเหตุของการเกิดภาวะขาดน้ำในผู้สูงอายุ มักมาจากความเปลี่ยนแปลงด้านร่างกายที่ทำให้ผู้สูงอายุไม่รู้ตัวว่ากระหายน้ำ หรือกลั้นปัสสาวะไม่ได้ทำให้เสียน้ำมาก ประกอบกับมวลกล้ามเนื้อที่ลดลงทำให้ร่างกายกักเก็บน้ำได้น้อยลง นอกจากนี้ผู้สูงอายุที่มีอาการของโรคสมองเสื่อมอาจหลงลืมการดื่มน้ำระหว่างวัน ทำให้ไม่ได้รับน้ำอย่างเพียงพอ
ในประเทศไทยที่มีสภาพอากาศร้อนชื้น ผู้สูงอายุที่อยู่กลางแจ้งเป็นเวลานานๆ อาจเสียเหงื่อมากโดยไม่รู้ตัว จนทำให้เกิดภาวะขาดน้ำและเป็นลมแดดในฤดูร้อน
อาการของภาวะขาดน้ำในผู้สูงอายุ
ผู้ดูแลผู้สูงอายุควรหมั่นสังเกตสัญญาณของภาวะขาดน้ำและพยายามกระตุ้นให้ผู้สูงอายุดื่มน้ำให้มากขึ้น เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจตามมาของภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง
อาการของภาวะขาดน้ำในระยะแรกมีดังนี้
- กระหายน้ำ
- กระสับกระส่าย
- ปวดศีรษะ
- ตะคริว
- ผิวแห้ง ตาแห้ง ปากแห้ง
- ปัสสาวะน้อยกว่าปกติและมีสีเข้ม
- รู้สึกอ่อนเพลีย ไม่มีเรี่ยวแรง
อาการของภาวะขาดน้ำที่เป็นอันตรายต่อชีวิตและต้องพบแพทย์โดยด่วนได้แก่:
- รู้สึกสับสน สูญเสียการรับรู้ชั่วคราว
- เดินและทรงตัวไม่ได้
- อาเจียณ
- ท้องเสียรุนแรง
- หัวใจเต้นเร็วและแรง แต่ความดันโลหิตต่ำ
- วิงเวียนศีรษะ จะเป็นลม
หากพบว่าตนเองหรือคนรอบข้างมีอาการรุนแรงข้างต้น ให้โทรแจ้ง 1669 เพื่อรับการรักษาโดยด่วน
ภาวะแทรกซ้อนของภาวะขาดน้ำ
- โรคลมแดด และตะคริวแดด เกิดจากการได้รับความร้อนมากจนเกินไป และภาวะขาดน้ำ
- ระบบขับถ่ายและการทำงานของไต อาจทำให้เกิดการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ นิ่วในไต และท้ายที่สุดภาวะไตวาย
- อาการชัก เป็นผลมาจากแร่ธาตุในร่างกายไม่สมดุล เช่น โพแทสเซียมและโซเดียม เป็นต้น ทำให้กล้ามเนื้อหดตัวหรือทำให้หมดสติได้
วิธีป้องกันภาวะขาดน้ำในผู้สูงอายุ
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ: ผู้สูงอายุควรดื่มน้ำในปริมาณ 8-12 แก้วต่อวันเพื่อทดแทนน้ำในร่างกายที่เสียไป ผู้ดูแลควรจัดวางน้ำดื่มไว้ในจุดที่หยิบง่ายและใกล้ตัวผู้สูงอายุ เพื่อที่ผู้สูงอายุจะได้ดื่มน้ำให้บ่อยขึ้น
- หลีกเลี่ยงอากาศร้อน: ไม่ควรให้ผู้สูงอายุอยู่ในสถานที่ที่อากาศไม่ถ่ายเทและมีความร้อนสูง เนื่องจากอาจจะร่างกายของผู้สูงอายุไม่สามารถระบายความร้อนออกมาได้อย่างรวดเร็วเหมือนคนวัยอื่นๆ
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง: การบริโภคเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูงและลดการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เพราะจะทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกกระหายน้ำมากกว่าเดิม
- รับประทานอาหารที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบ: ในฤดูร้อนควรเน้นรับประทานผักและผลไม้ที่มีน้ำ เช่น แตงกวา แตงโม และรับประทานอาหารที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบ เช่น ซุป โยเกิร์ต
- พักดื่มน้ำเมื่อออกกำลังกาย: เมื่อผู้สูงอายุทำกิจกรรมที่ทำให้เสียเหงื่อมาก เช่น การออกกำลังกาย การปลูกผัก จัดสวน ควรแนะนำให้ผู้สูงอายุพักดื่มน้ำทุกๆ 15 – 20 นาที เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านลลิสา การดูแลเหนือระดับเพื่อคนที่คุณรัก
เลือกการดูแลเหนือระดับให้กับคนที่คุณรักที่ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านลลิสา เราออกแบบแผนการดูแลเฉพาะบุคคลและให้การดูโดยทีมแพทย์และพยาบาลผู้เชี่ยวชาญตลอด 24 ชม. ผู้พักอาศัยจะได้รับการดูแลด้านโภชนาการเพื่อสุขภาพที่ดี และสามารถร่วมทำกิจกรรมนันทนาการส่งเสริมการเข้าสังคม เช่น กิจกรรมเล่นเกม ร้องเพลง และทำอาหาร เราพร้อมเป็นส่วนหนึ่งในการมอบคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดให้กับคนที่คุณรัก โทรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญของเราโดยไม่มีค่าใช้จ่ายได้แล้ววันนี้
บ้านลลิสา เครือศูนย์ดูแลผู้สูงอายุและดูแลผู้ป่วยระยะพักฟื้น
